Land art,  Earth art,

 Sztuka ziemi – lub jeszcze inaczej sztuka krahobrazu to działalność artystyczna, której obszarem działania, miejscem zdarzeń - polem współczesnej sztuki (tłem, kontekstem czy tworzywem) stała się w końcu XX wieku przestrzeń ziemi, obszar środowiska naturalnego.
Dla stworzenia obiektu o charakterze artystycznym działania land art stały się ingerencją w pejzaż, przekształceniem jego fragmentu, wykorzystaniem naturalnych procesów (erozja, czynniki atmosferyczne).Realizacje Land art pojawiły się w sztuce w latach 60. XX wieku, a największy rozwój przypadł na lata 70. Sztuka ziemi kumulowała tendencje i zjawiska zachodzące w artystycznym świecie tych lat., takie jak przenoszenie nacisku z końcowego rezultatu - dzieła na proces jego powstawania (sztuka procesualna), dematerializacja sztuki (konceptualizm) czy tez performance.

Od początku land art wypowiedzi artystów były różne w skali i charakterze działania. Były czasem monumentalne realizacje, obiekty wielokilometrowe, czy wymagające radykalnych prac ziemnych, w innych przypadkach subtelne, trudne nawet do znalezienia w otwartej przestrzeni, lub kompozycje istniejące kilka chwil niszczone np. wiatrem, czy przypływem.

Wiele dzieł tego typu prezentowana była w tradycyjnych instytucjach sztuki (galerie, muzea) w postaci dokumentacji fotograficznej, filmowej, szkiców realizacyjnych, map. Wypowiedzi Land art bardzo różniły się. Na przykład Richard Long chodził w poprzek łąki, lub piasku pustyni tak długo, dopóki nie wydeptał wyraźnie zarysowanej linii - taki też tytuł nosiła ta praca - A Line Made by Walking. W innej realizacji wydeptywał kręgi a w jeszcze innej wydeptywał formę sprali.Any Mendiety rysowała sylwetki ludzkie naturalnej wielkości, w postaci obrysów: na piasku, na łące, na śniegu. Obiekty te istniały często przez parę godzin, znikając w „naturalny” sposób, co również było istotnym elementem tych prac. Pozostałym śladem była dokumentacja fotograficzna.

Endy Goldsworthy wykorzystywał tylko materiały, które występują w naturze. Liście, patyki, płatki, pióra, kamienie – elementy, które były pod ręką, gdy wychodził w teren, były tworzywem jego prac. Do łączenia elementów służyły mu ciernie, włókna roślin, własna ślina. Jego rolą najpierw jest słuchanie – zatrzymuje się tam, gdzie „jest coś do odkrycia”: miejsce, pora roku, pogoda, światło.

Początkowo ożywcza formuła tej sztuki spotkała się z refleksją na temat wartości naturalnego krajobrazu, bezcenności nienaruszonej przez człowieka przestrzeni, czego efektem było często ograniczenie monumentalnych przedsięwzięć tego typu. Działania o charakterze czysto artystycznym, przeniknęły do praktyk projektowych, miały wpływ i były realizowane w formie i założeniach ogrodów, parków, rozwiązaniach architektonicznych ale również edukacji pro ekologicznej, edukacji artystycznej w szkołach a później nawet w przedszkolach. W XXI wieku Land art pojawił się również w arteterapii. Dziś wiele prac szczególnie tych z lat 70 dwudziestego wieku, takich artystów jak Long czy Goldsworty stało się kanonem warsztatów arteterapi.
Literatura
Kastner J., Wallis B. (1998), Land and Environmental art, New York: PHAIDON.
Michael L. (2007),  LAND ART , Londyn: Taschen